Dichtbij de spugende Merapi

Zoals gemeld ben ik dus vertrokken naar Klaten. Ik had van Miss Anna begrepen dat dit voor Solo lag en zo’n 5 uur rijden zou zijn. Dit maal maak ik gebruik van de deur-tot-deur service die overal op Java voorkomt. Op zich handig omdat je niet naar het busstation hoeft te reizen dit meestal zo’n 5 km buiten de stad/centrum ligt en je dus voor de deur kunt opstappen. Het is wel iets duurder en eigenlijk niet echt sneller.
Deze keer is de lunch erbij inbegrepen. Daar begrijp ik van de overige reizigers dat Klaten voorbij Solo ligt en het totaal wel bijna 10 uur reizen is. Ik duik nu eigenlijk dan maar eens in mijn Lonely Planet en zie op de kaart dat het helemaal niet in de buurt van Tawangmangu ligt. Zal ik er dan toch in Solo uitgaan. Maar ik heb een memorystick bij me die ik heb beloofd af te geven en voor ik Solo bereik, belt Mary me al op of ik er bijna ben. Ach laten we maar zien wat er gebeurd ik kan altijd morgenochtend weer vertrekken.
In Klaten aangekomen wordt het even zoeken naar de juiste persoon maar met behulp van een mobieltje is dit gauw opgelost. Mariani schijnt bijna geen Engels te spreken en heeft daarom een patiënt meegenomen om voor haar te vertalen. Hij is onder behandeling omdat hij depressief is en teveel praat (talkative). Ik kom er nu achter dat ze helemaal geen Homestay heeft maar de founder is van de Arogya Mitra Acupunctuur kliniek (http://www.arogyamitraakupuntur.com). We gaan dus ook niet naar Tawangmangu maar naar de kliniek. Deze ligt net buiten Klaten in Kalikotes in de rijstvelden. Als we er aankomen wijst ze op het zicht op de Merapi. Je kunt nu het donker is de lava naar beneden zien stromen. Eh, ik zit veel dichterbij dan ik van plan was. Daarom wilde ik naar Tawangmangu in de bergen en niet naar Yogja. Sina had al gemeld dat het daar nu onder het as lag en dus geen leuke bestemming. Volgens Sina valt Klaten onder de rode evacuatiezone maar Kalikotes gelukkig niet. Nu eerst maar eens een nachtje slapen.

De volgende dag kom ik er achter waarom Anna mij naar Marianne heeft gestuurd. Ze heeft een enorme weekendvilla in Tawangmangu dat nu gewoon leeg staat. Ze heeft al een heel programma opgesteld wat we de komende dagen eventueel kunnen doen. Tja vind het nu niet netjes om weer te vertrekken en we gaan verder van de vulkaan weg dus besluit ik nog even te blijven. Ik kijk samen met Jafet wat rond in de kliniek. Ze hebben ongeveer 70 kamers waar de kinderen met hun ouders kunnen wonen. Meestal wonen ze er echter met hun verpleegster of verzorgster. De kinderen moeten aardig rijke ouders hebben om hier te kunnen verblijven. Het is vooral gericht op autisme en hyperactieve kinderen. Maar ik zie ook kinderen die spastisch zijn of het downsyndroom hebben. Het zal dus wel een verzamelnaam zijn. Een groot aantal kinderen woont ook buiten het terrein en komt s’ morgens voor hun behandeling naar de kliniek. De kliniek heeft ook schoolklassen waar de kinderen les krijgen. Ik geloof dat ze zo’n 100 medewerkers had waarvan 65 leraren.

In de loop van de ochtend rijden we naar Solo waar we haar aangenomen dochter en oudere zus oppikken. Even wat inkopen doen en dan een rondleiding door het kraton.
Het kraton (paleis) van Solo is sinds 1745 de woning van de sultan van Surakarta. Het bouwwerk ligt aan de oever van de Solorivier, de langste rivier van Java. Net als het kraton van Yogyakarta werd het kraton van Solo beschouwd als het centrum van de kosmos. Normale bezoekers mogen het kraton nooit betreden via de noordelijke poort, deze poort wordt alleen geopend bij speciale gelegenheden. In 1985 is het kraton grotendeels afgebrand, dit kwam mede doordat de brandweerlieden niet door de heilige hoofdpoort mochten. Het grootste gedeelte is niet voor toeristen toegankelijk. Wij zijn vanaf een afstand de prinsessen zitten te praten met elkaar. Nu het vakantie is verblijven ze tijdelijk in het kraton. Eigenlijk is het niet echt indrukwekkend alleen de originele pilaar gemaakt in Nederland.
Het kraton van Surakarta heeft ook een museum. Je vindt er ondermeer een verzameling van oude Hindoe-Javaanse bronzen objecten, wapens en krissen. Je kunt er ook een koets bekijken die aan Pakubuwono II is gegeven door de V.O.C. Het museum is indrukwekkender dat het kraton zelf. Daarna rijden we naar het atelier waar de schooluniformen van de lagere school worden gemaakt. Marianne gaat hier een 150 tal uniforme kopen om uit te delen in vluchtelingenkampen van de Merapi. Er zijn de afgelopen tijd steeds meer mensen moeten vluchten om dit natuurgeweld te vermijden. Er wordt hier dus even 5 miljoen Rupiah uitgegeven in een paar minuten tijd. Dit blijkt niet alleen van haar te zijn maar van de ouders van de kinderen in de kliniek.
Terug in de kliniek even snel douche en dan gaan we saté eten in Klaten. Marianne vindt het eten in de kliniek niet echt lekker omdat het voor de kinderen vrij smaakloos wordt gehouden. En 3x per dag soep met rijst is ook geen pretje. Om half 9 gaat de deur van mijn verblijf dicht dus dan moet ik op mijn kamer zijn of eigenlijk in het gebouw. Erg apart dat je daarna niet meer naar buiten kan. Dit zal wel voor de veiligheid van de kinderen zijn.

Als ik ‘s morgens wakker wordt is er net een uitbarsting van de Merapi geweest. Verbaasd kijk ik naar de enorme aswolken. De lokale bevolking blijft rustig door werken op de rijstvelden. Tja wat moet je ook anders. Ik krijg hier altijd een apart gevoel als je vraagt of iets veilig is. De informatiestroom is hier zeer moeilijk toegankelijk en het lijkt wel of ze thuis in Nederland meer weten dan ik hier zo dichtbij. Daarnaast heb ik het gevoel dat de Indonesiers iets nog veilig vinden als ze midden in de lavastroom staan. Erg apart.
Maar voordat ik hier echt diep over kan nadenken staat Jafet achter me dat auto met chauffeur wacht op ons we gaan naar Tawangmangu. Marianne kan vandaag niet mee maar wel gaat haar oudere zus en de aangenomen dochter mee. Deze blijkt ook haar zoontje met de oppas mee te nemen. Tawangmangu is ongeveer een uur rijden vanaf Solo waar zij wonen. Het ligt ten oosten hiervan in de bergen op zo’n 1230 meter hoogte. Oorspronkelijk was ik van plan geweest om hier heerlijk te gaan wandelen o.a. naar een waterval en Candi Sukuh. Nu gaan we met ze alle met de auto.

De tempel ligt schitterend hoog gelegen op de helling van de vulkaan Lawu met adembenemende vergezichten. Candi Sukuh lijkt voor mij meer op een Maya tempel echt apart om die in deze omgeving aan te treffen. De tempel zou volgens archeologen in 1430 of daaromtrent gebouwd zijn. Het mysterieuze aan deze tempel is dat het volgens dezelfde architectuur gebouwd is als de piramiden in Mexico en Guatemala. Kan dezelfde architectuur op 20000 km afstand onafhankelijk van elkaar zijn bedacht, of heeft de architect een bezoekje gebracht aan de andere kant van de oceaan?
Rond de tempel barst het van de vruchtbaarheidssymbolen. Uitgehouwen in de vloer voor de eerste toegangspoort ligt een mannelijk en vrouwelijk geslachtdeel in de liefdes daad. Ook op de stenen panelen staan de mannen naakt vanaf hun middel. Afbeeldingen van bloemen zijn overal te vinden als het symbool van de dorpelingen dat hun huwbare vrouwen nog maagd zijn. De vrouw draagt een sarong en gaat naar de (lingam) penis en springt er over heen. Als de sarong is niet valt betekend dat, dat haar (yoni) vagina onbeschadigd is als bewijs.
Voor de ingang van de piramide staan willekeurig opgesteld drie afgeknotte beelden van schildpadden welke vermoedelijk gebruikt werden als altaar voor het aanbieden van offers.
Candi Sukuh wordt ook wel een 'vruchtbaarheids' tempel genoemd. In het gaval van Candi Sukuh is deze naam ergens niet op zijn plaats. De tempel werd gebouwd rond de tijd van een bloedige burgeroorlog tussen het islamitische noorden en het hindoe zuiden, dat de moslims aan het winnen waren. Veel hindoe's vluchten in die tijd naar het eiland Bali.
Daar de tempel gewijd is aan de god Bima, de zwaard maker, lijkt het redelijk te veronderstellen dat de tempel meer een is van het soort "we zullen winnen, want onze lullen zijn groter dan de hunne" , wat een oude militaire mentaliteit schijnt te vertegenwoordigen.

Een aantal kilometers verder vindt je de nog minder toeristische tempel Candi Cetho. Deze is qua oppervlakte veel groter dan Sukuh. Hij bestaat uit 14 lagen waarvan er 13 over zijn. De afbeeldingen en reliëfs zijn hier wel van minder kwaliteit. Er hangt hier een erg spirituele sfeer en we zien veel lokale bezoekers offers brengen. Boven aangekomen zijn er twee bidaltaren. In een van deze staat een enorme lingam (penisbeeld). Jafet en ik schieten in de lach maar dat kunnen we niet maken want dit is een heilige plaats. Als we iets verder lopen gaan er echt mensen zitten bidden voor het beeld. Wel heb ik ooit mensen die bidden bij een penis. Het schijnt voor kracht te staan.
Het blijft dat achter deze tempel nog een veel belangrijkere tempel ligt die van Puri Taman Saraswati. Dit schijnt de oudste Hindoe tempel van Java te zijn. Jafet en de Suma willen hier even bidden dus nemen we onze tijd. Helaas begint het weer te regen dat doet het hier dagelijks. Het is nu regenseizoen maar volgens de lokale mensen is het dat in 2010 eigenlijk al het hele jaar. De miezer slaat op het gaat echt te keer net als op het IJen Plateau wordt het gewoon een rivier die naar beneden stroomt. We komen echt doorweekt bij de auto terug. We gaan dus eerst droge kleding aantrekken in de villa van Marianne. Wat een enorm huis met een gigantisch uitzicht wat zonde dat het leeg staat en niet gebruikt wordt. Het is al tegen 18 uur voor we weer terug zijn in Solo. Ik vraag voorzicht aan Suma of ik nu iets moet betalen omdat ik dacht dat ik naar een Homestay ging en zij me steeds overal mee naar toe nemen en dit toch wel een beetje verwarend is. Ze schiet in de lach. Dit is was een geintje van Anna. Daar houden ze van. Nee natuurlijk niet ik ben hun gast en in april 2011 is zij 1 dag in Nederland en mag ik haar wat laten zien.
Nu dat is opgelost! Eigenlijk willen ze dat ik zondag mee ga naar de vluchtelingenkampen om de aangeschafte goederen te doneren. Ik zie dit echt niet zitten nog dichter naar Merapi toe. En daarnaast moet ik ook verder om op tijd in Jakarta te zijn voor mijn terugvlucht. Ze zal aan Marianne doorgeven dat ik zaterdagochtend de trein wil nemen want dan moet er een plek gereserveerd worden. Jammer dat Marianne zelf geen Engels spreekt en ik haar niet goed kan bedanken. Wel doe ik een donatie voor de vluchtelingen zodat Marianne nog meer eten en andere zaken kan aanschaffen.

Mijn laatste dag hoop ik een bezoek te brengen aan de Prambanan tempel. Dit is het grootste Hindoe-Javaanse tempelcomplex in Indonesië. Ik dacht namelijk dat hij net als de Borobodur dicht zou zijn vanwege de uitbarstingen van Merapi maar deze blijkt wel open te zijn. Alleen die nacht is er een enorme uitbarsting van de Merapi en wordt het evacuatie gebied uitgebreid. We kunnen de vulkaan vanaf de kliniek niet meer zijn. Deze is geheel gehuld in de aswolken. We moeten per direct een mondkapje op. Toch zitten wij in dit gebied verder nog veilig Marianne regelt dat een van de jongens me toch naar de tempel brengt en als hij door de uitbarsting gesloten is mij weer mee terug neemt.
Ik heb geluk hij is open. Door al die uitbarstingen van de Merapi zijn de meeste toeristen al weggevlucht naar Bali of hebben hun reis geannuleerd. Ik denk even de tempel voor mezelf te hebben maar er is een groep van Rama Tours en Oad Reizen uit Nederland. Deze zijn echter weer snel vertrokken en dan lopen er nog maar 4 mensen op het hele terrein rond. Erg apart om hier zo eenzaam rond te lopen op een attractie die normaal overspoeld wordt.
De tempels zijn ongeveer 850 n.Chr. gebouwd door onder andere Rakai Pikatan, een Shivaïtische koning uit de tweede Mataram-dynastie. Korte tijd nadat het complex was voltooid, werd het verlaten en begon het te vervallen.
Pas vanaf 1893 werd het plateau van het middencomplex weer uitgegraven. De reconstructie van het complex begon in 1918, en is nog steeds niet gereed. De renovatie van het hoofdgebouw werd pas in 1953 voltooid omdat het bijna onmogelijk is de originele stenen terug te vinden: vaak zijn ze ontvreemd en hergebruikt op verafgelegen plaatsen. Een tempel zal slechts worden herbouwd als 75% van het originele steenwerk beschikbaar is. Mede daardoor is van de meeste kleinere tempeltjes nog steeds niet meer te zien dan de muurtjes van de fundering. Het complex staat op de Werelderfgoed-lijst van de UNESCO. Bij de Aardbeving op Midden-Java in 2006 is de Prambanan vrij ernstig beschadigd geraakt.
Sinds de aardbeving is het complex gedeeltelijk gesloten voor het publiek en staan de tempels in de steigers. Het grootste deel van het complex is verwoest door de aardbeving. De brokstukken zijn wel blijven liggen waardoor je een zicht krijgt op de omvang van het complex. Inmiddels is een gedeelte van het complex weer hersteld.
Hier in Prambanan valt echter veel meer as uit de lucht dan in Kalikotes waar de kliniek staat. Het is een arme troef. In de loop van de middag neem ik een bus terug naar de pasar Srago waar vandaan ik een ojek terug moet nemen naar de kliniek.

Ik ben blij dat ik de volgende dag Centraal Java en de Merapi achter me kan laten. De treinrit zou een van de mooiste zijn van Java. Maar de aswolken en de regen en mist laten daar weinig van zien. Het verblijf in de kliniek was erg speciaal. Zulke aardige mensen en die vrolijke (en argressieve) kindertjes. Elke morgen verwelkomt worden met Hello Miss Brenda. De gesprekken met Eni en Jafet ik zal ze allemaal gaan missen.